Sosyal Güvenlik Kanunu'nda doğum borçlanması

M. Ertaç Ansan
Serbest Muhasebeci/Mali Müşavir
info@bariskanyonetim.com

Bu sayıdaki konumuz, kadınlar açısından SGK kapsamında yapabilecekleri doğum borçlanmalarıyla ilgili. Ne gibi faydaları var, nasıl hesaplanır, primleri ne zaman ödenir? İşte yanıtlar..

Doğum borçlanması nedir?

Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre 4/a (eski adıyla SSK) kapsamındaki sigortalı kadınlar, iki defaya mahsus olmak üzere çocukların doğum tarihinden sonraki iki yıllık süreyi herhangi bir işyerinde sigortalı olarak çalışmamak ve çocuğunun yaşaması şartıyla bu süreleri borçlanmak suretiyle sigortalılıklarına saydırabilirler.

Doğum borçlanması yapabilmek için doğumdan önce herhangi bir işyerinde 4/a (SSK)'lı olarak çalışmış olmak şarttır. Doğumdan sonraki iki yıl zarfında da yine herhangi bir işyerinde sigortalı olarak çalışılmamış olunması gerekmektedir. Örneğin doğumdan sonra bir yıl çalışılmamış ama sonraki yıl sigortalı olarak çalışılmışsa ancak doğumdan sonraki sigortalı olarak çalışılmamış olunan bir yılı borçlanabileceklerdir. Borçlanılabilecek süre iki çocuk için ikişer yıl olmak üzere toplam dört yıl olabilir.

Burada önemli olan bir konu da ilk defa 1 Ekim 2008 tarihinden önce isteğe bağlı sigortalı olan kadının borçlanma yapabileceğidir. Ancak bu tarihten sonra ilk defa isteğe bağlı sigortalı olan kadının bu sigorta süreleri 4/a (SSK) kapsamında değil 4/b (eski adıyla Bağ-Kur) kapsamında sayılacağından borçlanma için talepte bulunamayacaktır.

Doğum borçlanmasının faydaları nelerdir?

Doğum borçlanması ile doğum nedeniyle iş hayatına atılamamış ve bu nedenle sosyal güvencelerden mahrum kalmış kadınlarımıza, şartları taşımaları halinde iki çocuk için ikişer yıldan dört yıl borçlanma hakkı veriliyor. Böylece çocuk sahibi olmanın anneler için bir dezavantajı giderilirken, çocuklarına zaman ayırmaları da teşvik edilmiş oldu. İlgili kanuna göre doğum borçlandırması yapan kişinin (en fazla 1440 gün, yani 4 yıl) prim gün sayısına eklenerek emekliliğine daha erken kavuşması sağlanıyor.

Doğum borçlanması nasıl hesaplanır?

Doğum borçlanması, sigortalıların veya hak sahiplerinin prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın yüzde 32'si üzerinden hesaplanmaktadır. Bu primlerin alt ve üst sınırları 01/01/2013- 30/06/2013 tarihleri arası için aylık 978,60 TL ile 6.360,90 TL, 01/07/2013-31/12/2013 tarihleri arası için de 1.021,50 TL ile 6.639,75 TL arasıdır. Örneğin, Temmuz 2013 ayında yapılacak bir borçlanma için aylık tutar 1.500 TL olarak belirlenmişse, ödenecek borçlanma tutarı 1.500 TL'nin %32'si olan 480 TL'dir.

Doğum izni süresinin sadece bir kısmını borçlanabilir miyim?

Emeklilik için ne kadar süreye ihtiyaç varsa, o süre kadar borçlanma yapılabilir. Örneğin, yaşlılık aylığı için 90 güne ihtiyacınız varsa, doğum izni sürenizin üç ayını borçlanmanız yeterli olacaktır.

Borçlanma sonucu çıkan primler ne zaman ödenmeli?

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hesaplanan prim borcunun ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir. Bu süre sonunda ödenmeyen borçlanmalar için ise, yeniden başvuru yeterlidir ve herhangi bir cezai şartı yoktur. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz.